Podjęcie przez dziecko obowiązku szkolnego wiąże się z początkiem nowego, ważnego etapu w życiu - ulega zmianie podstawowa forma działalności dziecka. Dotąd była to zabawa. Teraz będzie nauka.
Dojrzałość szkolna to gotowość dziecka do rozpoczęcia nauki w szkole, uzależniona od osiągnięcia takiego stanu rozwoju fizycznego, emocjonalno – społecznego i umysłowego, który umożliwia sprostanie obowiązkom szkolnym.
Dojrzałość fizyczna
Podstawowym elementem dojrzałości psychoruchowej jest umiejętność przetwarzania obrazu graficznego na obraz dźwiękowy (litery – głoski, wyrazy – słowa) oraz obu tych obrazów na obraz ruchu. W gotowości do nauki czytania i pisania podstawową rolę odgrywa więc współdziałanie ośrodka wzroku, słuchu, ruchu i mowy znajdujących się w korze mózgowej. |
Dojrzałość emocjonalno – społeczna
|
Dojrzałość umysłowa
|
Na dojrzałość szkolną mają wpływ pewne czynniki, do których należą m. in.:
1. Czynniki indywidualne – są to przekazane drogą genetyczną lub wrodzone właściwości organizmu, a przede wszystkim ośrodkowego układu nerwowego, podłoża wyższych czynności psychicznych. Należą tu również potrzeby, skłonności i dążenia dziecka. 2. Czynniki środowiskowe - wpływ rodziny, przedszkola, gospodarstwa domowego zależy, jak rodzina będzie zaspokajała potrzeby dziecka :czy będzie ono racjonalnie odżywiane, zaopatrzone w potrzebną odzież, czy będzie miało warunki do nauki, odpoczynku i zabawy, - warunki kulturalne ( poziom wykształcenia rodziców, kultura językowa rodziny, potrzeby kulturalne, zasady wychowania dzieci, sposób spędzania czasu wolnego - warunki społeczno – psychologiczne to: struktura rodziny, osobowość rodziców, stosunki między rodzicami, postawy rodziców wobec dzieci oraz atmosfera panująca w domu.
Dziecko dojrzałe do nauki szkolnej potrafi:
- powiedzieć, jakie ma imię i nazwisko, ile ma lat, gdzie mieszka, opowiedzieć o pracy rodziców,
- narysować rysunek postaci ludzkiej: postać jest kompletna, części ciała są proporcjonalne do całości, części ciała są rozmieszczone właściwie,
- obchodzić się z przyborami do rysowania, malowania, pisania; nie wychodzić poza linie,
- ciąć nożyczkami w linii prostej i krzywej; lepić z plasteliny,
- dobrać w pary przedmioty lub obrazki, klasyfikować je wg określonej zasady, np. owoce, pojazdy, łączyć zbiory wg określonej cechy, np. wielkość, kolor,
- wskazać różnice w pozornie takich samych obrazkach,
- rozpoznać liczyć kolejno do 10 ; po przeliczeniu liczmanów powiedzieć, ile ich jest,
- dokonywać dodawania i odejmowania na konkretach w zakresie 10
- ma dobrą koncentrację uwagi, jest zainteresowane pracą i jej efektami,
- jest odporne na niepowodzenia i wytrwałe przy dłuższym wysiłku,
- prawidłowo wymawiać wszystkie głoski, nazwać głoskę na początku i na końcu wyrazu, różnicować wyrazy o podobnym brzmieniu, np. kran – tran, góra – kura, bada – pada, podzielić zdanie na wyrazy, wyrazy na sylaby,
- opowiedzieć treść obrazka posługując się mową zdaniową,
- rozwiązać proste zagadki, czytać niedługie teksty ze zrozumieniem, uważnie słuchać przez dłuższą chwilę opowiadania, bajki, muzyki,
- wykonać proste ćwiczenia gimnastyczne; uczestniczyć w grupowych zabawach ruchowych,
- wskazać lewą i prawą stronę swego ciała i osoby stojącej na wprost,
- doprowadzić do końca rozpoczętą zabawę, pracę, w trudniejszych sytuacjach zwrócić się o pomoc do osoby dorosłej,
- zgodnie bawić się z rówieśnikami – współdziałać, czekać na swoją kolej, działać sprawnie; umieć podporządkować się słownym poleceniom,
- wykonać podstawowe czynności samoobsługowe,
- ma dobre tempo pracy, jest wrażliwy na opinię nauczycieli i innych osób dorosłych.